Małgorzata Chrościcka

W dzisiejszym artykule kilka słów o Europejskim Dniu Logopedy w naszej szkole.  

Zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

Europejski Dzień Logopedy w krajach Unii Europejskiej jest obchodzony od 2004 roku. Jego pomysłodawcą była organizacja CPLOL (Komitet Łącznikowy Terapeutów Mowy/Logopedów), zrzeszająca terapeutów i logopedów językowych z całej Europy. W Polsce święto to obchodzone jest od 2007 roku z inicjatywy Polskiego Związku Logopedów. Celem tego dnia jest rozpowszechnianie wiedzy logopedycznej, stworzenie warunków do szybkiej konsultacji, informacji i diagnozy logopedycznej osobom z zaburzeniami mowy. To święto ma na celu podkreślenie roli logopedów nie tylko jako specjalistów leczących konkretne zaburzenia, ale także jako edukatorów, którzy wspierają rozwój zdrowej komunikacji w społeczeństwie. Praca logopedy obejmuje szeroki zakres działań. Diagnozują oni problemy związane z mową i komunikacją, opracowują plany terapeutyczne, a także prowadzą zajęcia mające na celu rozwijanie umiejętności językowych. Logopedzi pracują nie tylko z osobami z zaburzeniami mowy, ale także z tymi, które potrzebują wsparcia w zakresie rozwoju komunikacji, na przykład dzieci z autyzmem.

W naszej szkole specjaliści z zakresu logopedii postanowili „wyjść z gabinetem na korytarz”. W czwartek 7 marca przygotowali stoiska z grami, zabawami, ćwiczeniami, które na co dzień wykonują ze swoimi podopiecznymi w zaciszu czterech ścian. Rodzice mieli możliwość konsultacji i porad.

Europejski Dzień Logopedy to nie tylko święto dla specjalistów, ale także dla społeczeństwa. To moment refleksji nad wartością zdrowej komunikacji i roli, jaką logopedzi odgrywają w życiu wielu osób. Dzięki ich zaangażowaniu i profesjonalizmowi, wiele osób może cieszyć się poprawioną jakością życia, odzyskując pewność siebie w komunikowaniu się z innymi. W dniu 6 marca warto zwrócić uwagę na ich trudną i ważną pracę, doceniając ich wkład w rozwój zdrowej komunikacji w społeczeństwie.

Tym razem zadania konkursowego nie będzie. Cieszcie się nadchodzącą wiosną, łapcie promyki słońca i poczujcie zapach wiosennych kwiatów. Ot takie to zadanie na nadchodzące dni. Pozdrawiam cieplutko. Wasza neurologopedka.

Hasło kawiarenki podczas tegorocznej Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy zainspirowało mnie do napisania kilku słów o oddychaniu. Wydawałoby się, że jest to zupełnie prosta czynność, nad którą się zupełnie nie zastanawiamy. Ale czy wiecie, jak powinniśmy prawidłowo oddychać? A jeśli tego nie robimy, to czy są jakieś skutki? O tym właśnie w dzisiejszym artykule.

Zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

Złap oddech, ale jak? Warto pamiętać, że jesteśmy stworzeni do oddychania przez nos, a usta służą nam do jedzenia i mówienia. Ludzkie drogi oddechowe zaczynają się od nosa, poprzez czaszkę przechodzą do oskrzeli i płuc. To w jamie nosowej powietrze ogrzewa się i oczyszcza i jest najlepszą profilaktyką infekcji. A co, jeśli oddychamy ustami? Oddychanie przez usta jest jednym z najpoważniejszych czynników środowiskowych wpływających na rozwój wad zgryzu.

Jedną z możliwych przyczyn niedomykania buzi u małych dzieci może być skrócone wędzidełko wargi górnej. Otwarta buzia może wynikać również z osłabionego napięcia mięśniowego. Wtedy ten sposób oddychania jest po prostu dla dziecka łatwiejszy. Kolejną przyczyną niedomykania buzi są powtarzające się infekcje wirusowe i bakteryjne. Długotrwała niedyspozycja, stale zatkany nos, wymusza oddychanie ustami, które utrwala się i staje się czymś normalnym nawet wtedy, gdy dziecko okres ciągłego chorowania ma już dawno za sobą. 

Ciągle otwarta buzia prowadzi do nieprawidłowego rozwoju szczęki i żuchwy.

Przy oddychaniu przez usta pojawiają się problemy z dotlenieniem organizmu, bo wbrew pozorom człowiek jest lepiej dotleniony, gdy oddycha przez nos.

Jak widać konsekwencje mogą być całkiem spore, a gdy znajdziemy się na końcu tej ścieżki, może nam nawet nie przyjść do głowy, że wszystko zaczęło się od chodzenia w dzieciństwie z otwartą buzią. 

Niestety to nie koniec negatywnych skutków oddychania przez usta. Kolejnym jest próchnica. Gdy buzia jest zamknięta, w jej wnętrzu utrzymuje się prawidłowa wilgotność, a ślina spełnia swoją funkcję, oczyszczając zęby oraz dziąsła z resztek pokarmu i bakterii. Przy otwartych ustach śluzówki są wysuszone, więc mechanizmy ochronne nie działają, bakterie mają korzystniejsze środowisko do namnażania się i ryzyko próchnicy oraz chorób dziąseł rośnie. 

A teraz zastanówcie się jak Wy oddychacie? Z otwartą buzią czy nosem?

I tradycyjnie zagadka. Dzisiaj bardzo prosta. Jaki narząd pozwala nam lepiej dotlenić nasze ciało, zbawiennie wpływa na takie czynności jak mówienie, myślenie i poruszanie się oraz poprawia funkcjonowanie układu krążenia i pokarmowego? Odpowiedzi proszę wysłać na m.chroscicka@spkaluszyn.edu.pl. Trzy pierwsze osoby, które prześlą prawidłowe rozwiązanie otrzymują punkty. Uczeń, który w ciągu roku otrzyma ich najwięcej zdobędzie nagrodę niespodziankę.

W tym numerze naszego miesięcznika zapraszam Was do sprawdzenia własnych możliwości, do pokonywania słabości, ale również do ćwiczenia wytrwałości i cierpliwości. Przed Wami Międzynarodowy Dzień Łamańców Językowych.

Gorąco zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

W drugą niedzielę listopada (12.11.2023r.) przypada Międzynarodowy Dzień Łamańców Językowych. Łamaniec językowy to trudna do wymówienia fraza. Nie musi ona być składna gramatycznie ani stylistycznie. Nie musi również być do końca logiczna, chociaż można je znaleźć także w poezji. Łamańce językowe są doskonałym narzędziem do utrzymania aparatu mowy w dobrej formie. Korzystają z nich osoby, które zawodowo pracują głosem, np. piosenkarze, aktorzy, zawodowi mówcy oraz logopedzi. Trudność w wymawianiu tego typu konstrukcji językowych często opiera się na zestawieniu podobnych, ale innych głosek [t, cz, c], [s, sz] i [rz, sz, cz]. Myślę, że każdy z Was zna kilka. Jedną z nich i chyba najbardziej znaną frazą jest „Stół z powyłamywanymi nogami”. Dzień Łamańców Językowych jest wspaniałą okazją do zabawy i śmiechu jak również do doskonalenia dykcji i mowy. Ale zanim przejdziemy do werbalizowania różnych fraz zapraszam Was do gimnastyki buzi i języka. Oto kilka ćwiczeń, dzięki którym łatwiej Wam będzie wypowiedzieć trudne słowa (patrz wkładka).

A teraz skoro jesteście już przygotowani, przejdźmy do małego ćwiczenia. Gotowi?!

• Czarna krowa w kropki bordo żuła trawę, kręcąc mordą.
• Czy Tata czyta cytaty z Tacyta.
• Chłop pcha pchłę, pchłę pcha chłop.
• Czy rak trzyma w szczypcach strzęp szczawiu, czy trzy części trzciny.
• Konstantynopolitanczykowianeczka.
• Jola lojalna, Jola nielojalna.
• Stół z powyłamywanymi nogami.
• Leży Jerzy na wieży i nie wierzy, że w tej wieży jest sto jeży i pięćdziesiąt jeżozwierzy.
• Czy się Czesi cieszą, że się Czesio czesze?
• Szczwanego czepka szczwany czepek zaszczepił na szczypicę.
• Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
• Pocztmistrz z Tczewa.
• I wespół w zespół, by żądz moc móc zmóc.
• Dziewięćsetdziewięćdziesięciodziewięciotysięcznik.
•  Rozrewolweryzowany rewolwerowiec z rozrewolwerowanym rewolwerem rozrewolweryzował rewolwer rozrewolweryzowanego rewolwerowca.

To było tylko krótkie ćwiczenie. A teraz przed Wami kolejne wyzwanie. Poniżej zamieszczam krótki, ale niełatwy wierszyk. Jeśli jesteś w stanie przeczytać bez żadnej pomyłki, zapraszam do nagrania go (nagranie z obrazem i dźwiękiem) i wysłania na m.chroscicka@spkaluszyn.edu.pl. Trzy pierwsze osoby, które prześlą prawidłowo wyartykułowany wierszyk otrzymają punkty. Uczeń, który w ciągu roku otrzyma ich najwięcej zdobędzie nagrodę niespodziankę. Do dzieła!

Sztukmistrz, szczudlarz – mistrz szczudlarstwa,

Znany w Trzciance, Tczewie, Kcyni,

Na swych szczudłach w gąszczu bluszczu

Osobliwe sztuczki czyni.

Piszczy, wrzeszczy, szczęka szczęką,

Klaszcze, skacze aż pod chmury,

Obszczypuje się otrząsa,

Bo mu w portki wlazły szczury.

Mam nadzieję, że wierszyk nie sprawił Wam większych trudności a może nawet zachęcił do poszukania innych łamańców językowych nie tylko w języku polskim. Pozdrawiam Was cieplutko. Małgosia Chrościcka.

Witam wszystkich serdecznie w nowej rubryce naszego miesięcznika. Od tego numeru przez kolejne będę odkrywała przed Wami tajemnice logopedii, zaproszę Was do zabawy i pewnych wyzwań. Opowiem także o tym co aktualnie dzieje się w świecie logopedów oraz czym żyją specjaliści zajmujący się mową w szerokim tego słowa znaczeniu. Zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

PAŹDZIERNIK – WYJĄTKOWY MIESIĄC AAC

Na początku wyjaśnię co to jest AAC. AAC to skrót pochodzący z języka angielskiego (Alternative and Augumentative Communication) co w języku polskim oznacza Komunikację Alternatywną i Wspomagającą.

Wzajemna komunikacja jest jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka. Dzięki komunikacji możemy przekazywać swoje myśli, informacje, wyrażać uczucia, emocje, sygnalizować nasze potrzeby. Na co dzień zwykle posługujemy się komunikacją werbalną. Porozumiewamy się za pomocą słów mówionych lub pisanych. Bardzo ważną rolę, zwłaszcza w wyrażaniu emocji, odgrywa również komunikacja niewerbalna, są to nasze gesty, mimika, wyraz twarzy, postawa ciała, ton i barwa głosu. Osoby głuche posługują się często językiem migowym, natomiast niewidome alfabetem Braille’a. Ale co z tymi, którzy z różnych powodów nie mogą w wystarczającym stopniu porozumiewać się werbalnie? W jaki sposób osoby z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem, mózgowym porażeniem dziecięcym, afazją, po uszkodzeniach lub urazach mogą komunikować się z innymi? Otóż właśnie dla nich powstało AAC, które wykorzystuje gesty, obrazki, symbole, piktogramy, zdjęcia a także komputery ze specjalnym oprogramowaniem, elektroniczne komunikatory oraz tablice komunikacyjne. W tym miejscu zachęcam starszych uczniów do obejrzenia filmów „Chce się żyć” Macieja Pieprzycy i „Motyl i skafander” Jean’a-Dominique Bauby.

Nie chcę Was zanudzać zbytnio opisem tego co i jak, bo o tym możecie przeczytać w Internecie, ale zapraszam Was do pierwszego wyzwania. Poniżej zamieszczone zostały pewne piktogramy. Nie są one przypadkowe. Zadaniem Waszym jest odgadnięcie co przedstawiają. Trzy pierwsze osoby, które prześlą przez dziennik Librus (przypominam w tym miejscu, że nazywam się Małgorzata Chrościcka) prawidłowe rozwiązanie zdobywają pierwsze punkty. Osoba, która w ciągu całego roku otrzyma ich najwięcej otrzyma nagrodę niespodziankę. Do dzieła!

Ankyloglosja (nawet nieznaczna) utrudnia lub uniemożliwia prawidłową realizację głosek języka polskiego (zwłaszcza dziąsłowych i dentalizowanych). Czasami osoby, które mają krótkie wędzidełko realizują wszystkie głoski języka polskiego tylko pytanie jak, ponieważ z dużym prawdopodobieństwem ich realizacja odbiega od normy i zapewne dochodzi do deformacji. Oznacza to, że pacjent stosuje pewne techniki kompensacyjne i np. ograniczenie otwarcia jamy ustnej podczas mowy, zamiast języka unosi żuchwę, asymetryczne ułożenie warg i języka, zwiększenie ruchów bocznych i doprzednich żuchwy. Prawidłowa ruchomość języka jest niesamowicie istotna już od pierwszych dni życia dziecka, ponieważ początkowo umożliwia sprawne przyjmowanie pokarmu, a w okresie przedszkolnym wpływa na prawidłową wymowę i zgryz. Krótkie wędzidełko języka (ankyloglosja) ogranicza (znacznie/średnio/nieznacznie) ruchomość języka zarówno w czynnościach nieartykulacyjnych jak i artykulacyjnych. Badania wskazują na możliwość dziedziczenia tej przypadłości. Charakterystyczną cechą krótkiego wędzidełka języka jest występowanie tzw. „serduszka” na czubku języka, gdy język wysunięty jest na brodę, natomiast brak serduszka na czubku języka nie pozwala wykluczyć ankyloglosji. Krótkie wędzidełko języka może powodować trudności w ssaniu piersi, a rezultatem tego mogą być zaburzenia karmienia i odrzucenie piersi lub przedwczesne przejście na karmienie sztuczne. W trakcie połykania język unosi się w kierunku podniebienia, ale jeśli wędzidełko języka jest skrócone, to wówczas przyczynia się do utrwalenia niemowlęcego sposobu połykania (język leży płasko na dnie jamy ustnej). Ponadto w związku z tym, że krótkie wędzidełko ogranicza zakres ruchów języka, to uniemożliwione jest zgarnianie i przełykanie gromadzonej w jamie ustnej śliny i wówczas obserwujemy nadmierne ślinienie się.

Konsekwencją krótkiego wędzidełka są także wady wymowy, najczęściej pojawiają się trudności z realizacją następujących głosek: r, t, d, l, s, ś, ć, ź, dź, sz, cz, dź, ż. Krótkie wędzidełko często przyczynia się do międzyzębowej realizacji głosek. Osoby, które mają krótkie wędzidełko bardzo często mają również wady zgryzu, ponieważ nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka może negatywnie wpływać na rozwój podniebienia twardego i skutkować zwężeniem szczęki i zgryzem krzyżowym lub otwartym. Ponadto krótkie wędzidełko, które ogranicza zakres ruchów języka powoduje trudności z czyszczeniem jamy ustnej językiem.

Frenotomia to zabieg polegający na przecięciu (podcięciu/nacięciu) wędzidełka. Zabieg ten może być wykonywany skalpelem lub nożyczkami w znieczuleniu miejscowym lub krótkotrwałym ogólnym.

Frenektomia jest to zabieg polegający na wycięciu wędzidełka języka i zszyciu rany.          

Frenuloplastyka to różne metody jego korekty.

O tym jaki zabieg będzie wykonany i z użyciem jakich narzędzie, decyduje operator.

Jakie mogą być przeciwwskazania do wykonania frenotomii?

- zaburzenia krzepnięcia krwi

- zespół Pierre’a Robina

- wrodzone choroby układu ruchu