Łączy nas pamięć

„Pamiętając o przeszłości, budujemy przyszłość.

Żydzi w Kałuszynie.”

   O tym, jak pasjonujący wymiar może mieć dialog, przekonali się ostatnio uczniowie siódmych i ósmych klas Szkoły Podstawowej im. Bolesława Prusa w Kałuszynie. Wszystko za sprawą Forum Dialogu, największej, a zarazem najstarszej polskiej organizacji pozarządowej, od lat zajmującej się dialogiem polsko-żydowskim.  To ona, pod hasłem: „Przeszłość kluczem do przyszłości”, realizuje program edukacyjny Szkoła Dialogu, którego celem jest zapoznanie młodych ludzi z historią Żydów w Polsce oraz ich wkładem w społeczny, kulturalny i ekonomiczny rozwój kraju, a także ich własnych miejscowości. Uczestnicy programu najpierw odkrywają historię i kulturę żydowską, a następnie w formie różnorodnych działań prezentują zdobytą wiedzę innym mieszkańcom.

  Na mapie Szkoły Dialogu 12 listopada b. r.  pojawił  się również Kałuszyn, ponieważ wtedy, dzięki wsparciu dyrektora Szkoły Podstawowej pana Marka Pachnika, w miejscowej placówce rozpoczęły się czterodniowe warsztaty z udziałem mistrzów dialogu, czyli trenerów Forum. Wzięła w nich udział dwudziestoosobowa grupa uczniów, chętnych do działania i odkrywania zapomnianej historii, a opiekuńcze skrzydła rozwinęły nad nimi nauczycielki- Katarzyna Mroczek i Monika Marciniak.

   Uczniowie z wielkim zaangażowaniem wyruszyli w osobistą podróż związaną z odkrywaniem przeszłości własnego miasteczka. W poszukiwaniu cennych wiadomości i najróżniejszych ciekawostek przeprowadzili wywiady z członkami swoich rodzin oraz najstarszymi mieszkańcami miejscowości, wnikliwie przeglądali zeszyty ”Roczników Kałuszyńskich”, a także archiwum starych fotografii i filmów, udostępnione im przez dyrektora Domu Kultury pana Mariana Pełkę.

  Wreszcie, to właśnie uczniowie stali się przewodnikami wycieczki dla swoich rówieśników po miejscach związanych z historią Żydów w Kałuszynie, jaka odbyła się w chłodne wtorkowe przedpołudnie 10 grudnia 2019r. Program pieszej wędrówki obejmował siedem punktów, a wśród nich znalazły się miejsca, w których dawniej znajdowały się: brukowany rynek, synagoga, getto, budynek straży, stary i nowy kirkut. Uczestnicy wycieczki przeszli również pod pomnik upamiętniający życie i śmierć ludności żydowskiej Kałuszyna. Warto zaznaczyć, że opiekę nad tym obiektem sprawują także uczniowie. Całe przedsięwzięcie miało swój początek i koniec w Domu Kultury, a to dzięki uprzejmości i życzliwości tamtejszych pracowników. Tam też odbyła się wystawa fotograficzna, przygotowany specjalnie na tę okazję quiz interaktywny, poczęstunek z tradycyjną macą i słodkimi racuchami oraz krótki koncert muzyki żydowskiej. Organizatorzy zadbali też o gorącą herbatę, aby zziębnięci odkrywcy przeszłości mogli rozgrzać się po tej pasjonującej wędrówce śladami dawnych mieszkańców miasta.

   Efektem całego projektu są nie tylko opracowana szczegółowo trasa wycieczki i film stanowiący relację z tego wydarzenia czy stworzona przez uczniów strona internetowa, poświęcona w całości kałuszyńskim Żydom, ale również, a może przede wszystkim, rozbudzenie  ciekawości lokalną historią. Dzięki wznowieniu swoich działań na wiosnę uczniowie mają okazję stać się przewodnikami własnych nauczycieli, rodziców czy przedstawicieli władz samorządowych.

Monika Marciniak

Fot. Marian Pełka

Wszystkie informacje na temat projektu można znaleźć tutaj.