Małgorzata Chrościcka

Audiogram jest graficznym przedstawieniem wyników badania słuchu, które pozwala na ocenę stopnia i rodzaju niedosłuchu. Jest to jedno z podstawowych narzędzi w diagnostyce audiologicznej. Audiogram przedstawia czułość słuchu pacjenta na różne częstotliwości dźwięków, zwykle wyrażoną w decybelach (dB HL) na osi pionowej oraz częstotliwościach (Hz) na osi poziomej.

Audiogram jest bardzo ważnym narzędziem, ponieważ pozwala specjalistom na określenie, jaki rodzaj terapii słuchowej, aparatów słuchowych lub implantów może najlepiej pomóc pacjentowi.

 

Jak czytać audiogram?

1. Oś pozioma (częstotliwość w Hz):
   • Częstotliwość (w Hz) reprezentuje wysokość dźwięków, od niskich (np. 125 Hz) do wysokich (np. 8000 Hz).
   • Niskie częstotliwości, takie jak 250-500 Hz, odpowiadają np. dźwiękom basowym lub mowie męskiej.
   • Wyższe częstotliwości, takie jak 2000-8000 Hz, są charakterystyczne dla dźwięków takich jak syk i szelest, a także spółgłosek w języku.
2. Oś pionowa (intensywność w dB HL):
   • Oś ta pokazuje intensywność dźwięku, czyli jego głośność, wyrażoną w decybelach (dB HL).
   • Wyższe wartości oznaczają głośniejsze dźwięki, natomiast niższe wartości – cichsze dźwięki.
   • 0 dB HL to poziom, który zdrowy dorosły powinien słyszeć; jednak wartości poniżej 20 dB są uznawane za prawidłowe u dzieci, a do 25 dB – u dorosłych.
3. Oznaczenia wyników dla ucha prawego i lewego:
   • O – czerwona linia lub kółka oznaczają wyniki dla ucha prawego.
   • X – niebieska linia lub krzyżyki oznaczają wyniki dla ucha lewego.
   • Symbol < lub > wskazuje na próg słyszenia przewodnictwa kostnego dla ucha prawego i lewego.

Stopnie niedosłuchu

Niedosłuch stopnia LEKKIEGO – 20dB-40dB

Uszkodzenie słuchu w stopniu lekkim – osoba może mieć trudności w identyfikacji akustycznej niektórych głosek, ze skutecznym słuchaniem dźwięków w hałasie lub z dużej odległości. Osoba taka najczęściej nie wymaga interwencji medycznych, może korzystać z telefonu. Niektóre z osób z uszkodzeniem słuchu w stopniu lekkim korzystają z aparatów słuchowych.

Niedosłuch stopnia UMIARKOWANEGO – 40dB-70dB

Uszkodzenie słuchu w stopniu umiarkowanym – osoba słyszy i rozumie mowę tylko w korzystnych warunkach akustycznych, korzysta z aparatów słuchowych i innych pomocy technicznych. Mowa osoby (dziecka) z uszkodzonym słuchem w stopniu umiarkowanym rozwija się w sposób spontaniczny, ale często jest zniekształcona w wyniku nieprawidłowej identyfikacji dźwięków drogą słuchową i ich nieprawidłowego naśladowania.

Niedosłuch stopnia ZNACZNEGO – 70dB-90dB

Uszkodzenie słuchu w stopniu znacznym – osoba nie słyszy i nie identyfikuje wszystkich dźwięków mowy nawet z pomocą aparatu słuchowego, dlatego w odbiorze mowy posługuje się wzrokiem i odczytuje mowę z ust. Mowa osoby z uszkodzonym od urodzenia słuchem w stopniu znacznym nie rozwija się naturalnie i spontanicznie.

Niedosłuch stopnia GŁĘBOKIEGO – powyżej 90 dB

Uszkodzenie słuchu w stopniu głębokim (od urodzenia) – osoba nie rozumie mowy dźwiękowej nawet za pomocą aparatów słuchowych. Osoba z uszkodzeniem słuchu w tym stopniu najczęściej odczytuje mowę z ust.

Rodzaje niedosłuchu na podstawie audiogramu

1. Niedosłuch przewodzeniowy:
   • Próg słyszenia w przewodnictwie powietrznym (O, X) jest obniżony, ale próg w przewodnictwie kostnym (<, >) pozostaje w normie.
   • Tego rodzaju niedosłuch oznacza problem z przenoszeniem dźwięków przez ucho zewnętrzne lub środkowe.
2. Niedosłuch odbiorczy (czuciowo-nerwowy):
   • Zarówno progi słyszenia w przewodnictwie powietrznym, jak i kostnym są obniżone w podobnym stopniu.
   • Niedosłuch odbiorczy oznacza uszkodzenie ślimaka (ucho wewnętrzne) lub nerwu słuchowego.
3. Niedosłuch mieszany:
   • Obniżenie progu słyszenia zarówno w przewodnictwie powietrznym, jak i kostnym, ale z większym ubytkiem w przewodnictwie powietrznym.
   • Jest to kombinacja problemów w przewodzeniu dźwięku oraz odbiorze dźwięku.

Charakterystyka krzywych w audiogramie

• Krzywa płaska: oznacza, że słuch jest obniżony w podobnym stopniu dla wszystkich częstotliwości.
• Krzywa opadająca: wyższe częstotliwości są słyszalne gorzej niż niższe, co jest częste przy związanym z wiekiem niedosłuchu.
• Krzywa wstępująca: słuch jest lepszy w wyższych częstotliwościach, co może występować przy niedosłuchu przewodzeniowym.
• Krzywa typu „U” lub „V”: występuje niedosłuch w średnich częstotliwościach (dookoła 1000 Hz) – często oznacza problemy dziedziczne.

Słuch odgrywa kluczową rolę w opanowaniu prawidłowej artykulacji głosek, ponieważ to właśnie dzięki niemu dziecko uczy się rozróżniać, analizować i odwzorowywać dźwięki mowy, które słyszy od otoczenia. Istnieje kilka powodów, dla których dobry słuch jest tak istotny:

Rozróżnianie dźwięków mowy: Dziecko, które dobrze słyszy, może rozpoznać różnice pomiędzy dźwiękami, które brzmią podobnie, ale mają różne znaczenia, jak np. „p” i „b” lub „s” i „sz”. To rozróżnianie jest fundamentem prawidłowej artykulacji, gdyż umożliwia świadome tworzenie i różnicowanie głosek.

Nauka przez naśladowanie: Dzieci uczą się mówić głównie poprzez słuchanie dorosłych i naśladowanie ich wypowiedzi. Dobry słuch umożliwia precyzyjne odwzorowanie dźwięków, co jest konieczne do poprawnego wymawiania głosek.

Kontrola własnej mowy: Dzięki słuchowi możliwa jest samokontrola wypowiedzi. Osoba z prawidłowym słuchem potrafi na bieżąco korygować błędy w swojej artykulacji, ponieważ słyszy, jak brzmią wypowiadane dźwięki, i może je dostosować, aby były bardziej zrozumiałe dla innych.

Rozwój fonematyczny: Słuch fonematyczny, czyli zdolność rozpoznawania i różnicowania fonemów (najmniejszych elementów dźwiękowych mowy), jest kluczowy dla prawidłowego opanowania języka. Dzięki niemu dziecko potrafi wyłapać subtelne różnice między dźwiękami, co wpływa na poprawną wymowę.

Zrozumienie mowy: Umiejętność rozpoznawania głosek w słowie jest potrzebna nie tylko do poprawnej artykulacji, ale i do rozumienia mowy. Słabe przetwarzanie słuchowe może prowadzić do trudności w rozumieniu mowy, a w konsekwencji – także w nauce czytania i pisania.

Wszystkie te elementy sprawiają, że regularne badanie słuchu i rozwijanie słuchu fonematycznego są ważnymi aspektami terapii logopedycznej, zwłaszcza w przypadku dzieci z trudnościami artykulacyjnymi.

Usprawnianie narządów artykulacyjnych (czyli mięśni i struktur odpowiedzialnych za tworzenie dźwięków mowy, takich jak język, wargi, podniebienie miękkie i żuchwa) na zajęciach logopedycznych jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mowy z kilku istotnych powodów:

 Poprawa wyrazistości mowy: Silne i precyzyjnie pracujące narządy artykulacyjne pozwalają dziecku wymawiać dźwięki mowy wyraźnie i zrozumiale. Słabe mięśnie języka czy warg mogą sprawić, że wymowa będzie niewyraźna, co utrudnia komunikację z otoczeniem.

 Korekcja wad wymowy: Wielu pacjentów logopedycznych ma trudności z poprawnym wymawianiem poszczególnych głosek, np. syczących, szumiących, głosek „r” i „l”. Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne pomagają w precyzyjnym ułożeniu języka, warg i innych struktur, co jest niezbędne dla prawidłowej realizacji dźwięków mowy.

 Rozwój koordynacji i precyzji ruchów: Mowa to czynność wymagająca zaawansowanej koordynacji mięśniowej. Ćwiczenia artykulacyjne rozwijają zdolność precyzyjnego i szybkiego ruchu narządów mowy, co jest istotne, zwłaszcza w przypadku osób z opóźnionym rozwojem mowy lub z zaburzeniami motorycznymi.

 Wsparcie dla dzieci z niepełnosprawnościami i zaburzeniami neurologicznymi: U dzieci z zaburzeniami neurologicznymi (np. mózgowe porażenie dziecięce, zespół Downa, autyzm) często występują problemy z napięciem mięśniowym i koordynacją ruchową. Ćwiczenia usprawniające artykulację pomagają w redukcji tych problemów, co pozytywnie wpływa na ogólną zdolność komunikacyjną.

 Wspomaganie rozwoju językowego i emocjonalnego: Możliwość wyrażenia się w sposób zrozumiały dla innych wpływa na pewność siebie dziecka, jego samoocenę i rozwój społeczny. Sprawne narządy artykulacyjne ułatwiają komunikację, co buduje relacje i poprawia interakcje społeczne.

 Podsumowując, usprawnianie narządów artykulacyjnych to fundament skutecznej terapii logopedycznej, gdyż dzięki niemu mowa staje się bardziej wyraźna i zrozumiała, a pacjenci nabywają umiejętności kluczowe dla komunikacji i rozwoju społecznego.

Przesiewowe badania logopedyczne to krótka i wstępna ocena mowy i języka, którą przeprowadza się u dzieci (najczęściej w przedszkolach i szkołach), by szybko i skutecznie sprawdzić, czy rozwój ich umiejętności komunikacyjnych przebiega prawidłowo. Głównym celem tych badań jest wczesne wykrycie ewentualnych trudności lub zaburzeń, które mogą wymagać dalszej diagnostyki oraz wsparcia logopedycznego.

Dlaczego przesiewowe badania są ważne?

Badania przesiewowe umożliwiają wczesne wykrycie nieprawidłowości w rozwoju mowy, co pozwala na szybką interwencję logopedyczną. W przypadku wykrycia trudności logopeda może zalecić dalszą, bardziej szczegółową diagnostykę i zaplanować odpowiednie zajęcia terapeutyczne. Wczesna interwencja jest kluczowa, ponieważ im szybciej zostaną podjęte działania wspierające, tym łatwiej i szybciej dziecko może nadrobić ewentualne zaległości w rozwoju mowy i języka.

Na czym dokładnie polegają przesiewowe badania logopedyczne?

1. Ocena wymowy dźwięków (głosek) – logopeda sprawdza, czy dziecko poprawnie wymawia różne głoski, takie jak „sz”, „ż”, „cz”, „dż” czy „r”. U młodszych dzieci ocenia się, czy ich wymowa jest adekwatna do wieku.
2. Sprawdzanie rozumienia języka – logopeda ocenia, czy dziecko prawidłowo rozumie proste polecenia i pytania oraz czy potrafi reagować na komunikaty dostosowane do jego wieku.
3. Ocena budowy i sprawności aparatu mowy – sprawdza się ułożenie języka, podniebienia, warg i zębów, co może mieć wpływ na wymowę.
4. Ocena płynności mowy – logopeda zwraca uwagę, czy mowa dziecka jest płynna, bez powtórzeń, blokad lub zacięć.
5. Sprawdzenie zasobu słownictwa i budowy zdań – ocenia się, jak dziecko posługuje się słowami, tworzy zdania oraz czy mówi w sposób zrozumiały.

Kochani Uczniowie!

Cieszcie się z każdego słonecznego dnia i z każdej przeżytej przygody. Bawcie się dobrze, leniuchując w przydomowych ogródkach, na złocistych plażach, w górach i nad jeziorami.

                      Neurologopeda  - Małgorzata Chrościcka

 

„Muzyka to najlepszy język do poruszenia serc ludzi na całym świecie.”– Jimmy Page. Pewnie zastanawiacie się co ma logopedia do muzyki i dlaczego muzyka jest tematem dzisiejszego artykułu? Za chwilkę wszystko Wam wyjaśnię.

                                   Zapraszam do lektury!

Neurologopeda  - Małgorzata Chrościcka

Kilka tygodni temu zostałam poproszona o poprowadzenie zajęć z najmniejszymi dzieciakami naszego miasta i gminy w Klubie Malucha w Bibliotece Publicznej w Kałuszynie. Było to dla mnie nie lada wyzwaniem, którego oczywiście się podjęłam. Ale jak zaciekawić małego człowieka, który jest bardzo żywiołową istotą, a do tego przemycić jeszcze coś z logopedii I tu z ratunkiem przyszła logorytmika, która łączy w sobie terapię logopedyczną i rytmikę. Takie zestawienie aktywizuje zarówno sferę słuchową jak i ruchową uczestnika zajęć. A ruch jak zapewne już wiecie ma ogromy wpływ na rozwój mowy dziecka oraz jego ogólne funkcjonowanie. Przejdźmy jednak do szczegółów.

Za główny cel zajęć logorytmicznych uważa się usprawnianie ruchowe i słuchowe dzieci i nie tylko tych, które mają zaburzenia i wady wymowy, ale wszystkich dzieci, ponieważ stymulacja słuchowo-ruchowa korzystnie wpływa na ogólny rozwój. I tak na przykład śpiewanie wzmacnia aparat głosowy, dotlenia cały organizm, zwiększa pojemność płuc, rozwija klatkę piersiową, a także wyzwala naturalną potrzebę wyrażania siebie oraz koi system nerwowy. Ponadto nauka piosenek wzmacnia pamięć, poszerza zakres wiedzy i rozwija słownictwo. Aktywność ruchowa sprzyja rozwojowi fizycznemu i psychicznemu, usprawnia aparat mięśniowo-ruchowy, polepsza ogólną kondycję, wyrabia prawidłową postawę, ćwiczy koordynację ruchową, refleks, a także estetykę ruchową. Natomiast reagowanie na bodźce dźwiękowe sprzyja rozwojowi słuchu oraz wrażliwości i uwagi słuchowej, podzielności uwagi, skupienia, szybkich reakcji, pamięci i gotowości do działania oraz wyobraźni.

Zajęcia dedykowane dzieciom opierają się na wesołych piosenkach, które są łatwe do zapamiętania i wpadają w ucho. Wyraźne śpiewanie korzystnie wpływa na prawidłową wymowę głosek i dykcję, szczególnie jeśli śpiewaniu towarzyszy rytmiczny ruch. W logorytmice każde ćwiczenie ruchowe ma charakter zabawy. Wykorzystanie instrumentów muzycznych sprawia, że dzieci chętnie uczestniczą w ćwiczeniach logorytmicznych. Wspólne granie przynosi dzieciom dużą satysfakcję i radość z możliwości używania instrumentów, takich jak np. bębenki, bum bum rurki czy dzwonki. Wygrywanie krótkiej melodii w odpowiednim momencie pomaga dziecku rozwijać koncentrację i uwagę słuchową, rytm, pamięć, a także inwencję twórczą. Ogromną frajdę przynosi dzieciom również możliwość komponowania własnych melodii. Pomaga ona zaspokoić potrzeby twórcze dziecka, a także wykorzystać dziecięcą wyobraźnię, która jest nieograniczona. Komponowanie melodii przez dziecko opiera się na improwizacji ruchowej i głosowej z jednoczesnym graniem na instrumencie.

Zajęcia logorytmiczne to ciekawa propozycja ćwiczeń dla każdego dziecka, niezależnie od stopnia rozwoju i wieku. Mają one niezwykle korzystny wpływ na ogólny rozwój, dlatego warto skorzystać z nich, jeśli tylko są dostępne.

Bardzo się cieszę, że Biblioteka Publiczna w Kałuszynie postanowiła zadbać o nasze najmniejsze dzieciaczki i stworzyła cudowne miejsce, w którym przebywanie niesie ze sobą wspaniałą zabawę oraz stymuluje prawidłowy rozwój. Tym bardziej mnie cieszy, że mogłam współtworzyć to miejsce.

A teraz tradycyjnie zadanie dla Was. Ciekawa jestem czy znacie jakąś zabawę logorytmiczną. Jeśli tak opiszcie ją i prześlijcie opis na m.chroscicka@spkaluszyn.edu.pl. Trzy pierwsze osoby, które prześlą wiadomość otrzymają punkty. Uczeń, który w ciągu roku otrzyma ich najwięcej zdobędzie nagrodę niespodziankę. Jest to ostatnie zadanie w tym roku szkolnym. Czekam na nie z niecierpliwością.

  

W dzisiejszym artykule kilka słów o Europejskim Dniu Logopedy w naszej szkole.  

Zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

 

Europejski Dzień Logopedy w krajach Unii Europejskiej jest obchodzony od 2004 roku. Jego pomysłodawcą była organizacja CPLOL (Komitet Łącznikowy Terapeutów Mowy/Logopedów), zrzeszająca terapeutów i logopedów językowych z całej Europy. W Polsce święto to obchodzone jest od 2007 roku z inicjatywy Polskiego Związku Logopedów. Celem tego dnia jest rozpowszechnianie wiedzy logopedycznej, stworzenie warunków do szybkiej konsultacji, informacji i diagnozy logopedycznej osobom z zaburzeniami mowy. To święto ma na celu podkreślenie roli logopedów nie tylko jako specjalistów leczących konkretne zaburzenia, ale także jako edukatorów, którzy wspierają rozwój zdrowej komunikacji w społeczeństwie. Praca logopedy obejmuje szeroki zakres działań. Diagnozują oni problemy związane z mową i komunikacją, opracowują plany terapeutyczne, a także prowadzą zajęcia mające na celu rozwijanie umiejętności językowych. Logopedzi pracują nie tylko z osobami z zaburzeniami mowy, ale także z tymi, które potrzebują wsparcia w zakresie rozwoju komunikacji, na przykład dzieci z autyzmem.

W naszej szkole specjaliści z zakresu logopedii postanowili „wyjść z gabinetem na korytarz”. W czwartek 7 marca przygotowali stoiska z grami, zabawami, ćwiczeniami, które na co dzień wykonują ze swoimi podopiecznymi w zaciszu czterech ścian. Rodzice mieli możliwość konsultacji i porad.

Europejski Dzień Logopedy to nie tylko święto dla specjalistów, ale także dla społeczeństwa. To moment refleksji nad wartością zdrowej komunikacji i roli, jaką logopedzi odgrywają w życiu wielu osób. Dzięki ich zaangażowaniu i profesjonalizmowi, wiele osób może cieszyć się poprawioną jakością życia, odzyskując pewność siebie w komunikowaniu się z innymi. W dniu 6 marca warto zwrócić uwagę na ich trudną i ważną pracę, doceniając ich wkład w rozwój zdrowej komunikacji w społeczeństwie.

Tym razem zadania konkursowego nie będzie. Cieszcie się nadchodzącą wiosną, łapcie promyki słońca i poczujcie zapach wiosennych kwiatów. Ot takie to zadanie na nadchodzące dni. Pozdrawiam cieplutko. Wasza neurologopedka.

Hasło kawiarenki podczas tegorocznej Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy zainspirowało mnie do napisania kilku słów o oddychaniu. Wydawałoby się, że jest to zupełnie prosta czynność, nad którą się zupełnie nie zastanawiamy. Ale czy wiecie, jak powinniśmy prawidłowo oddychać? A jeśli tego nie robimy, to czy są jakieś skutki? O tym właśnie w dzisiejszym artykule.

Zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

 

Złap oddech, ale jak? Warto pamiętać, że jesteśmy stworzeni do oddychania przez nos, a usta służą nam do jedzenia i mówienia. Ludzkie drogi oddechowe zaczynają się od nosa, poprzez czaszkę przechodzą do oskrzeli i płuc. To w jamie nosowej powietrze ogrzewa się i oczyszcza i jest najlepszą profilaktyką infekcji. A co, jeśli oddychamy ustami? Oddychanie przez usta jest jednym z najpoważniejszych czynników środowiskowych wpływających na rozwój wad zgryzu.

Jedną z możliwych przyczyn niedomykania buzi u małych dzieci może być skrócone wędzidełko wargi górnej. Otwarta buzia może wynikać również z osłabionego napięcia mięśniowego. Wtedy ten sposób oddychania jest po prostu dla dziecka łatwiejszy. Kolejną przyczyną niedomykania buzi są powtarzające się infekcje wirusowe i bakteryjne. Długotrwała niedyspozycja, stale zatkany nos, wymusza oddychanie ustami, które utrwala się i staje się czymś normalnym nawet wtedy, gdy dziecko okres ciągłego chorowania ma już dawno za sobą. 

Ciągle otwarta buzia prowadzi do nieprawidłowego rozwoju szczęki i żuchwy.

Przy oddychaniu przez usta pojawiają się problemy z dotlenieniem organizmu, bo wbrew pozorom człowiek jest lepiej dotleniony, gdy oddycha przez nos.

Jak widać konsekwencje mogą być całkiem spore, a gdy znajdziemy się na końcu tej ścieżki, może nam nawet nie przyjść do głowy, że wszystko zaczęło się od chodzenia w dzieciństwie z otwartą buzią. 

Niestety to nie koniec negatywnych skutków oddychania przez usta. Kolejnym jest próchnica. Gdy buzia jest zamknięta, w jej wnętrzu utrzymuje się prawidłowa wilgotność, a ślina spełnia swoją funkcję, oczyszczając zęby oraz dziąsła z resztek pokarmu i bakterii. Przy otwartych ustach śluzówki są wysuszone, więc mechanizmy ochronne nie działają, bakterie mają korzystniejsze środowisko do namnażania się i ryzyko próchnicy oraz chorób dziąseł rośnie. 

A teraz zastanówcie się jak Wy oddychacie? Z otwartą buzią czy nosem?

I tradycyjnie zagadka. Dzisiaj bardzo prosta. Jaki narząd pozwala nam lepiej dotlenić nasze ciało, zbawiennie wpływa na takie czynności jak mówienie, myślenie i poruszanie się oraz poprawia funkcjonowanie układu krążenia i pokarmowego? Odpowiedzi proszę wysłać na m.chroscicka@spkaluszyn.edu.pl. Trzy pierwsze osoby, które prześlą prawidłowe rozwiązanie otrzymują punkty. Uczeń, który w ciągu roku otrzyma ich najwięcej zdobędzie nagrodę niespodziankę.

W tym numerze naszego miesięcznika zapraszam Was do sprawdzenia własnych możliwości, do pokonywania słabości, ale również do ćwiczenia wytrwałości i cierpliwości. Przed Wami Międzynarodowy Dzień Łamańców Językowych.

Gorąco zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

W drugą niedzielę listopada (12.11.2023r.) przypada Międzynarodowy Dzień Łamańców Językowych. Łamaniec językowy to trudna do wymówienia fraza. Nie musi ona być składna gramatycznie ani stylistycznie. Nie musi również być do końca logiczna, chociaż można je znaleźć także w poezji. Łamańce językowe są doskonałym narzędziem do utrzymania aparatu mowy w dobrej formie. Korzystają z nich osoby, które zawodowo pracują głosem, np. piosenkarze, aktorzy, zawodowi mówcy oraz logopedzi. Trudność w wymawianiu tego typu konstrukcji językowych często opiera się na zestawieniu podobnych, ale innych głosek [t, cz, c], [s, sz] i [rz, sz, cz]. Myślę, że każdy z Was zna kilka. Jedną z nich i chyba najbardziej znaną frazą jest „Stół z powyłamywanymi nogami”. Dzień Łamańców Językowych jest wspaniałą okazją do zabawy i śmiechu jak również do doskonalenia dykcji i mowy. Ale zanim przejdziemy do werbalizowania różnych fraz zapraszam Was do gimnastyki buzi i języka. Oto kilka ćwiczeń, dzięki którym łatwiej Wam będzie wypowiedzieć trudne słowa (patrz wkładka).

A teraz skoro jesteście już przygotowani, przejdźmy do małego ćwiczenia. Gotowi?!

• Czarna krowa w kropki bordo żuła trawę, kręcąc mordą.
• Czy Tata czyta cytaty z Tacyta.
• Chłop pcha pchłę, pchłę pcha chłop.
• Czy rak trzyma w szczypcach strzęp szczawiu, czy trzy części trzciny.
• Konstantynopolitanczykowianeczka.
• Jola lojalna, Jola nielojalna.
• Stół z powyłamywanymi nogami.
• Leży Jerzy na wieży i nie wierzy, że w tej wieży jest sto jeży i pięćdziesiąt jeżozwierzy.
• Czy się Czesi cieszą, że się Czesio czesze?
• Szczwanego czepka szczwany czepek zaszczepił na szczypicę.
• Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
• Pocztmistrz z Tczewa.
• I wespół w zespół, by żądz moc móc zmóc.
• Dziewięćsetdziewięćdziesięciodziewięciotysięcznik.
•  Rozrewolweryzowany rewolwerowiec z rozrewolwerowanym rewolwerem rozrewolweryzował rewolwer rozrewolweryzowanego rewolwerowca.

To było tylko krótkie ćwiczenie. A teraz przed Wami kolejne wyzwanie. Poniżej zamieszczam krótki, ale niełatwy wierszyk. Jeśli jesteś w stanie przeczytać bez żadnej pomyłki, zapraszam do nagrania go (nagranie z obrazem i dźwiękiem) i wysłania na m.chroscicka@spkaluszyn.edu.pl. Trzy pierwsze osoby, które prześlą prawidłowo wyartykułowany wierszyk otrzymają punkty. Uczeń, który w ciągu roku otrzyma ich najwięcej zdobędzie nagrodę niespodziankę. Do dzieła!

Sztukmistrz, szczudlarz – mistrz szczudlarstwa,

Znany w Trzciance, Tczewie, Kcyni,

Na swych szczudłach w gąszczu bluszczu

Osobliwe sztuczki czyni.

Piszczy, wrzeszczy, szczęka szczęką,

Klaszcze, skacze aż pod chmury,

Obszczypuje się otrząsa,

Bo mu w portki wlazły szczury.

Mam nadzieję, że wierszyk nie sprawił Wam większych trudności a może nawet zachęcił do poszukania innych łamańców językowych nie tylko w języku polskim. Pozdrawiam Was cieplutko. Małgosia Chrościcka.

Witam wszystkich serdecznie w nowej rubryce naszego miesięcznika. Od tego numeru przez kolejne będę odkrywała przed Wami tajemnice logopedii, zaproszę Was do zabawy i pewnych wyzwań. Opowiem także o tym co aktualnie dzieje się w świecie logopedów oraz czym żyją specjaliści zajmujący się mową w szerokim tego słowa znaczeniu. Zapraszam do lektury.

Neurologopeda – Małgorzata Chrościcka

 

PAŹDZIERNIK – WYJĄTKOWY MIESIĄC AAC

Na początku wyjaśnię co to jest AAC. AAC to skrót pochodzący z języka angielskiego (Alternative and Augumentative Communication) co w języku polskim oznacza Komunikację Alternatywną i Wspomagającą.

Wzajemna komunikacja jest jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka. Dzięki komunikacji możemy przekazywać swoje myśli, informacje, wyrażać uczucia, emocje, sygnalizować nasze potrzeby. Na co dzień zwykle posługujemy się komunikacją werbalną. Porozumiewamy się za pomocą słów mówionych lub pisanych. Bardzo ważną rolę, zwłaszcza w wyrażaniu emocji, odgrywa również komunikacja niewerbalna, są to nasze gesty, mimika, wyraz twarzy, postawa ciała, ton i barwa głosu. Osoby głuche posługują się często językiem migowym, natomiast niewidome alfabetem Braille’a. Ale co z tymi, którzy z różnych powodów nie mogą w wystarczającym stopniu porozumiewać się werbalnie? W jaki sposób osoby z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem, mózgowym porażeniem dziecięcym, afazją, po uszkodzeniach lub urazach mogą komunikować się z innymi? Otóż właśnie dla nich powstało AAC, które wykorzystuje gesty, obrazki, symbole, piktogramy, zdjęcia a także komputery ze specjalnym oprogramowaniem, elektroniczne komunikatory oraz tablice komunikacyjne. W tym miejscu zachęcam starszych uczniów do obejrzenia filmów „Chce się żyć” Macieja Pieprzycy i „Motyl i skafander” Jean’a-Dominique Bauby.

Nie chcę Was zanudzać zbytnio opisem tego co i jak, bo o tym możecie przeczytać w Internecie, ale zapraszam Was do pierwszego wyzwania. Poniżej zamieszczone zostały pewne piktogramy. Nie są one przypadkowe. Zadaniem Waszym jest odgadnięcie co przedstawiają. Trzy pierwsze osoby, które prześlą przez dziennik Librus (przypominam w tym miejscu, że nazywam się Małgorzata Chrościcka) prawidłowe rozwiązanie zdobywają pierwsze punkty. Osoba, która w ciągu całego roku otrzyma ich najwięcej otrzyma nagrodę niespodziankę. Do dzieła!

Ankyloglosja (nawet nieznaczna) utrudnia lub uniemożliwia prawidłową realizację głosek języka polskiego (zwłaszcza dziąsłowych i dentalizowanych). Czasami osoby, które mają krótkie wędzidełko realizują wszystkie głoski języka polskiego tylko pytanie jak, ponieważ z dużym prawdopodobieństwem ich realizacja odbiega od normy i zapewne dochodzi do deformacji. Oznacza to, że pacjent stosuje pewne techniki kompensacyjne i np. ograniczenie otwarcia jamy ustnej podczas mowy, zamiast języka unosi żuchwę, asymetryczne ułożenie warg i języka, zwiększenie ruchów bocznych i doprzednich żuchwy. Prawidłowa ruchomość języka jest niesamowicie istotna już od pierwszych dni życia dziecka, ponieważ początkowo umożliwia sprawne przyjmowanie pokarmu, a w okresie przedszkolnym wpływa na prawidłową wymowę i zgryz. Krótkie wędzidełko języka (ankyloglosja) ogranicza (znacznie/średnio/nieznacznie) ruchomość języka zarówno w czynnościach nieartykulacyjnych jak i artykulacyjnych. Badania wskazują na możliwość dziedziczenia tej przypadłości. Charakterystyczną cechą krótkiego wędzidełka języka jest występowanie tzw. „serduszka” na czubku języka, gdy język wysunięty jest na brodę, natomiast brak serduszka na czubku języka nie pozwala wykluczyć ankyloglosji. Krótkie wędzidełko języka może powodować trudności w ssaniu piersi, a rezultatem tego mogą być zaburzenia karmienia i odrzucenie piersi lub przedwczesne przejście na karmienie sztuczne. W trakcie połykania język unosi się w kierunku podniebienia, ale jeśli wędzidełko języka jest skrócone, to wówczas przyczynia się do utrwalenia niemowlęcego sposobu połykania (język leży płasko na dnie jamy ustnej). Ponadto w związku z tym, że krótkie wędzidełko ogranicza zakres ruchów języka, to uniemożliwione jest zgarnianie i przełykanie gromadzonej w jamie ustnej śliny i wówczas obserwujemy nadmierne ślinienie się.

Konsekwencją krótkiego wędzidełka są także wady wymowy, najczęściej pojawiają się trudności z realizacją następujących głosek: r, t, d, l, s, ś, ć, ź, dź, sz, cz, dź, ż. Krótkie wędzidełko często przyczynia się do międzyzębowej realizacji głosek. Osoby, które mają krótkie wędzidełko bardzo często mają również wady zgryzu, ponieważ nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka może negatywnie wpływać na rozwój podniebienia twardego i skutkować zwężeniem szczęki i zgryzem krzyżowym lub otwartym. Ponadto krótkie wędzidełko, które ogranicza zakres ruchów języka powoduje trudności z czyszczeniem jamy ustnej językiem.

Frenotomia to zabieg polegający na przecięciu (podcięciu/nacięciu) wędzidełka. Zabieg ten może być wykonywany skalpelem lub nożyczkami w znieczuleniu miejscowym lub krótkotrwałym ogólnym.

Frenektomia jest to zabieg polegający na wycięciu wędzidełka języka i zszyciu rany.          

Frenuloplastyka to różne metody jego korekty.

O tym jaki zabieg będzie wykonany i z użyciem jakich narzędzie, decyduje operator.

Jakie mogą być przeciwwskazania do wykonania frenotomii?

- zaburzenia krzepnięcia krwi

- zespół Pierre’a Robina

- wrodzone choroby układu ruchu